Thuis in Ethiopië

Selam no,

Ondertussen al 3 weken in Ethiopië. Wat vliegt de tijd voorbij, voor mijn gevoel ben ik hier al bijna 2 maanden. Er ontbreken woorden om te kunnen omschrijven wat we al allemaal al hebben meegemaakt.

Het avontuur begon op 13 maart in Addis Abeba, wat een ontzettend overweldigende en drukke stad. We sliepen in een B&B in het centrum, met elke ochtend een vers ontbijt, heerlijke banana pancakes. Leergierig dat we zijn probeerde wij de eerste ochtend direct al wat woordjes Amhaars te praten uit onze lonely planet. Een lastige taal met een bijna onmogelijke uitspraak, het vrouwtje dat ons ontbijt aan het maken was moest continue gniffelen om onze ambitieuze pogingen tot Amhaars. Na nog geen 10 minuten zat het kleine keukentje vol met 10 personeelsleden die ons allemaal maar al te graag wilden helpen om hun taal te leren spreken. Na een heerlijk ontbijt zeiden we ‘betam ameseginalehu’ (heel erg bedankt) en stapte we de deur uit om onze eerste Ethiopische stad te mogen gaan verkennen.
Om een kleine indruk te kunnen geven van de stad zal ik onze eerste gedachten even op een rijtje zetten; wat een stof, wat een warmte, wat een drukte, HELP hoe steken we deze weg over ?!, oh pas op er ligt iemand op de grond, wat een hoop mensen, Yes eindelijk een stoplicht nu kunnen we veilig oversteken, oh rood licht betekent hier zo te zien gewoon doorrijden.
Zoals ik eerder al zei, erg overweldigend dus. Om de eerste indrukken te verwerken en de drukte iets wat te ontvluchten gingen we even in een cafeetje zitten om wat vocht bij te vullen en direct onze eerste woordjes Amhaars te kunnen oefenen, ‘ant wuha, ant shai, ant ananas juice’’please’. Ondanks dat Addis een gigantische wereldstad is, hadden we het gevoel de enige blanken te zijn daar, en dus hadden we meer dan genoeg bekijks overal, zo ook in het cafeetje. Al snel kwamen er 2 Ethiopische Rastafariërs naast ons zitten en wouden ons na een leuk gesprek maar al te graag door hun geweldige stad rondleiden. De eerste vriendschappen zijn gesloten. We hebben van hun veel geleerd over de verschillen in culturele gebruiken en hoe een gemiddelde Ethiopiër nou eigenlijk in elkaar steekt. Korte omschrijving; Ethiopië is nooit gekolonialiseerd geweest en daar zijn de Ethiopiërs dan ook heel erg trots op, een gemiddelde Ethiopiër heeft ongeveer de lengte van 1.75 en heeft niet de bouw van een, wat je verwacht als je aan een ‘echte’ Afrikaan denkt. Echter hebben ze, om wat te compenseren wel een gigantisch groot ego, deels door de eerder genoemde trots voor hun nog zo traditionele land. Een ander bijzonder gebruik is hier dat vrijwel alle mannen, ondanks dat het homohuwelijk hier strikt verboden is, hand in hand lopen en gezellig en al strelend samen om bankjes liggen, puur vriendschappelijk, al heb je toch af en toe een beetje het gevoel dat je over de gayscene in Amsterdam loopt. De westers ingestelde Rastafariërs hebben ons 2 dagen op sleeptouw genomen door de chaotische maar bijzondere stad. We hebben door hun meer gezien in 2 dagen dan dat we zelf hadden kunnen doen in 2 weken, van bijna sloppenwijk tot een ‘het oudste en monumentaalste hotel’ (lees slechts 100 jaar oud en krakkemikkig hotel) van Addis, tot een traditionele dansplek met honeywine, tot een prachtig uitzicht over de stad. Als afsluiting namen ze ons mee naar een ontzettend lokaal injera tentje waar we onder de loszittende golfplaten met één hand een zure pannenkoek met daarop spaghetti, op een ietwat charmante manier naar binnen probeert te werken zonder je hele gezicht onder de rode shiro saus te smeren en zonder de 40 verbaasd aankijkende mannelijke ogen heel hard aan het lachen te maken. Want wederom waren wij uiteraard de enige blanken maar tevens ook de enige vrouwen die daar zaten. Dit leek echter voor de hele stad te gelden, van alle mensen die op straat te zien waren is zeker 90% man, die je overigens de hele dag niks ziet doen. Na 3 dagen op straat te hebben gelopen in Addis en alles geobserveerd te hebben, hadden wij nog 1 brandende vraag aan onze Ethiopische vrienden, al deze mensen op straat, die dus de hele dag zitten, niksen en rondslenteren, wat doen deze mensen de hele dag?? Het enige wat we als antwoord kregen was een harde lach en een iets ontwijkend antwoord, dat ze gewoon deden wat ze deden.

Vroeg in de ochtend stapte we op donderdag 17 maart, in de bus naar Bahir Dar, de natuur die we onderweg zagen was adembenemend, van hoogvlakte met kleine hutjes tot wat leek bijna de Grand Canyon te zijn. De weg echter was wat minder aangenaam, gaten ter grote van vrachtwagen banden, overstekend vee en een buschauffeur die niet los te krijgen was van zijn gaspedaal en claxon. Maar na 10 uur waren we dan toch echt, ietwat oververhit, aangekomen in onze nieuwe hometown, Bahir Dar.
De eerste paar nachten hebben we in een hostel geslapen die oprecht voldoet aan alle Afrikaanse verwachtingen, geen stromend water, dus douchen met een emmer en doortrekken door middel van een beker met vies water. De schimmel, roest en kakkerlaken waren in elke hoek te zien en dus waren we ontzettend blij dat we die zondag eindelijk in ons appartementje mochten intrekken. Het appartement is een stuk groter dan we verwacht hadden, er staat zelfs een full HD 30 inch flat screen met een Panasonic surround sound, echter staan de schimmel en vochtplekken op de muren, hoef je nog steeds niet gek op te kijken als er opeens een kakkerlak uit de oven komt rennen en is onze douchestraal net voldoende om je grote teen mee schoon te krijgen, oh en van warm water hebben ze hier eigenlijk ook niet echt gehoord. Zoals je begrijpt zijn de normen en waarden hier anders dan in onze ogen en besteden ze dus liever aan een luxe tv dan aan een douche waar daadwerkelijk water uitkomt. Gelukkig hadden we ons hier toch wel op ingesteld en na ons huisje eens van een grondige voorjaarsschoonmaak voorzien te hebben, zijn we er toch best wel blij mee, want ja dit hoort er nou eenmaal bij. Ons appartement staat in een soort ‘hofje’ dus delen we onze tuin, waar guave en mango bomen in staan (!), met een andere familie. Net als de meeste hier in Ethiopië zijn ze ontzettend gastvrij en worden we van alle kanten bevlogen met koffieceremonies, de traditionele shoulder dance (die voor ons als stijve Hollandse meiden vrijwel onmogelijk is), 2 ontzettend schattige jonge meisjes die maar al te graag onze stroopwafels willen eten en met ons stoepkrijt willen spelen en uiteraard de housemaids die, als wij niet snel genoeg zijn onze was op hangen of de vaat alvast doen.
Bahir Dar als stad is een verademing na de drukte van Addis. Nog steeds wel erg druk, warm, veel stof, 90% mannelijk volk dat op straat loopt en dus ook hier de hele dag niets doet, totaal geen structuur en stoplichten kennen ze niet. Gelukkig hebben we de kunst van het oversteken ons eigen gemaakt door maar gewoon te gaan lopen en hopen dat het voorbijrazende verkeer stopt, hierbij hebben we een voordeel dat we blank zijn en de meeste verkeersdeelnemers voor ons stoppen om ons nog even iets langer aan te kunnen staren. Ondertussen zijn we al wel een beetje gewend aan alle hoofde die ons de hele dag met verbaasde en onderzoekende ogen gade slaan, dat er regelmatig naar ons, ‘forengi’, ‘mister’ en ‘you, you, you’ geroepen wordt, en ook de kindjes die met puppyogen en een opgehouden handje naar ons toekomen en zeggen, ‘money, money, money’. We hebben ondervonden dat als jij deze kindjes met even zielige puppyogen aankijkt en dan ook zegt ‘money, money, money’, ze je iet wat vreemd aankijken maar daarna wel lachend weglopen.
Het lokale vervoer in Bahir Dar gaat met de bajaj (lijkt op een tuctuc), dit kost welgeteld 2 Birr per rit (omgerekend 8 cent), en is dus een makkelijke manier van vervoer, althans wanneer jij de bajaj chauffeur in je beste Amhaars kan uitleggen waar je uiteindelijk moet zijn. Want huisnummers, straatnamen en postcodes kennen ze hier niet. Dus als je ergens heen moet gaat het als volgt, rij 10 minuten in de richting van het ziekenhuis, dan bij het tweede grote hotel naar links dan het derde kleine straatje naar rechts en dan is het de vierde groene deur aan je linkerhand. Gelukkig kunnen we ondertussen in het Amhaars de weg vragen en hebben we tot nu toe alles redelijk binnen de Afrikaanse begrippen van op tijd kunnen vinden. Brieven versturen gaat hier dus ook op een wat andere manier dan we gewend zijn, in plaats van naam, adres, postcode is het hier naam, stad, telefoonnummer en schijn je een berichtje te krijgen als er post voor je klaarlicht, we hebben nog zo onze twijfels bij deze methode.
Bahir Dar ligt aan Lake Tana en is daarom een mooie en vruchtbare stad, overal zie je de meest tropische bloemen en op elk groen stukje zie je wel een mango, papaja of avocado boom staan. Zo hebben wij elke ochtend als ontbijt dus verse mango voor lunch avocado salade en als toetje ananas. Naast lekker tropisch fruit kennen ze hier weinig andere voedingsproducten, ze komen niet verder dan ui, wortel, kool en tomaat (uiteraard gaat dit allemaal tezamen op de injera). Na verschillende verhalen over de grote supermarkt in de stad gingen we vol goede moed opzoek naar de plek waar ze wel wat westers eten zouden moeten hebben! Na wat vage instructies en meerde male de weg vragen kwamen we dan eindelijk aan bij families choice, DE grote supermarkt. Het beste kan deze plek vergeleken worden met een gemiddelde studenten kamer van ongeveer 6 vierkante meter. Helemaal volgepropt met allemaal lang houdbare, chemische en smakeloze producten, waarvan ongeveer de helft bestond uit een collectie van 30 verschillende soorten cornflakes (van zo rond de 8 euro per pak). Helaas, de aankomende 3 maanden voor ons geen verse melk, lekkere chocolade koekjes of Japanse notenmix.
Ondanks dat we hier zijn gekomen om ons onderzoek te doen is daar tot nu toe nog weinig van terecht gekomen, we hadden eerst nog van allerlei soorten goedkeuringen nodig, die in Nederland met zo’n 2 dagen rond zouden zijn en hier heeft dat toch zeker 2 weken geduurd. Gelukkig zitten we al vol in de Ethiopische mentaliteit, lachen overal maar gewoon om en zeggen op alles ‘cheger yelem’ (no worries). In de tussentijd hebben we wel al een hoop goede dingen kunnen doen, we zijn bij veel organisaties geweest voor gehandicapte kinderen, hier hebben we de kindjes mogen verzorgen en fysiotherapeutisch handelingen bij hun kunnen uitvoeren, dit was heel erg bijzonder om te mogen meemaken. Ondanks dat er hier weinig materialen en mogelijkheden zijn om deze kinderen van alles te kunnen voorzien, doen de organisaties toch hun uiterste best om met de beperkte middelen die ze hebben de kinderen te helpen, met vooral heel erg veel liefde wordt er dus voor deze kinderen gezorgd. Dit maakte ons, ondanks de nare verhalen en soms slechte staat in welke de kinderen verkeerden, toch weer wat blijer. We hebben veel spullen vanuit Nederland meegenomen waar we tot nu toe al veel kinderen mee hebben kunnen verblijden. Het voelt erg tegenstrijdig om als ‘rijke westerse’ zomaar dingen te gaan uitdelen, maar als je vervolgens ziet hoe ontzettend dankbaar ze er mee omgaan en eigenlijk direct alles weer met je willen delen vanuit gastvrijheid, geeft dat wel weer een bijzonder gevoel.
Ter vervanging mochten wij een les geven aan verpleegkundigen en fysiotherapeuten over cerebrale parese (een hersenafwijking bij kinderen), een onderwerp waar wij eigenlijk niet veel van afweten. Hollands als we zijn hadden we het hoofdstuk dat we zouden gaan geven tot in de puntjes uitgewerkt, niets kon meer mis gaan! Echter toen we daar aankwamen hadden ze absoluut geen enkele vorm van materiaal die we konden gebruiken voor onze les, bleken ze bij een totaal ander hoofdstuk te zijn en kwam uiteraard de helft van de groep (inclusief onze tolk) een half uur te laat. ‘Welcome to Ethiopia’, kregen wij als reactie op onze verontwaardiging van de wat oudere Engelse vrouw die hier al jaren als fysiotherapeut werkt.
Dus we lachen even, zeiden ‘cheger yelem’ en hebben er een leuke, leerzame en vooral geïmproviseerde les van gemaakt.

Ciao en de warme groetjes uit Bahir Dar